Kickstart Cultuurfonds helpt cultuursector in tijdelijk zwaar weer

Kickstart Cultuurfonds heeft tot nu toe 16 miljoen euro aan de culturele sector gedoneerd. Het tijdelijke fonds werd begin deze zomer opgericht om snel financiële ondersteuning te bieden aan muziekpodia, musea, theaters en producenten die door de coronamaatregelen in zwaar weer terecht kwamen. Daarmee konden zij hun publiek weer op een veilige manier bedienen. De donatierondes van de afgelopen maanden krijgen vanaf januari een vervolg. ‘In het nieuwe jaar gaan we de culturele sector weer steunen’, zegt Wendy Veerman, coördinator van Kickstart Cultuurfonds.

Kickstart Cultuurfonds is een initiatief van de BankGiro Loterij, VSBfonds, Prins Bernhard Cultuurfonds en de VandenEnde Foundation en wordt ondersteund door een groep private cultuurfondsen en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). ‘De fondsen die aan de basis stonden, kenden elkaar al van hun samenwerking binnen het Blockbusterfonds’, blikt Veerman terug op de start. ‘Maar de schaal waarop wordt samengewerkt binnen het Kickstart Cultuurfonds, de wijze waarop expertise en ervaring vanuit de fondsen worden gebundeld en de snelheid van handelen zijn uniek.’

Gebundelde kennis en ervaring

Na een korte, eenvoudige oriëntatiefase voor aanvragers, volgde een uiterst efficiënte aanvraag- en beoordelingsprocedure. Als basis werden de database en het aanvraagsysteem van VSBfonds gebruikt. Veertien adviseurs van de betrokken fondsen en freelancers werkten samen bij het beoordelen van de aanvragen en het geven van adviezen. Een selectiecommissie nam vervolgens namens de betrokken fondsen de uiteindelijke besluiten. Bij toekenning werd het donatiebedrag direct aan de aanvrager overgemaakt. Daarmee duurde de totale procedure gemiddeld slechts zo’n drie weken ‘En dat was nodig ook’, benadrukt Veerman. ‘De anderhalvemetersamenleving en beperkt toegestane bezoekersaantallen hebben een grote impact op de culturele sector en het publiek. Budget voor de onverwacht benodigde aanpassingen om het culturele aanbod binnen de coronaregels op kleine schaal staande te houden is er bij veel van deze aanvragers niet.’

Theaters

De Nederlandse theaters ontvingen van het Kickstart Cultuurfonds 4,1 miljoen euro. ‘Eerst werd dat geld vooral besteed aan de aanschaf van desinfectiemiddelen, kuchschermen, plakstickers en het realiseren van een veilige routing in het theater’, zegt Veerman. ‘Maar ook aan bijvoorbeeld de aanpassing van het kassasysteem naar een zaalbezetting van maximaal dertig personen, overkapping van de binnenplaats om meer publiek te kunnen ontvangen en extra publieksvoorlichting. In een latere fase is het geld ook ingezet voor extra personeel. Denk bijvoorbeeld aan gastvrouwen en -heren die het publiek ontvangen en persoonlijk naar hun plaats begeleiden.’

Musea

Een bedrag van 4,5 miljoen euro ging naar de musea, die volgens Veerman na de uitbraak van het coronavirus te maken kregen met een geheel eigen problematiek. ‘Zij moesten bijvoorbeeld op zoek naar nieuwe manieren om tentoonstellingen samen te stellen en te presenteren. Internationale bruikleen van kunstwerken behoort in deze tijd bijvoorbeeld niet tot de mogelijkheden, dus zijn de musea ineens aangewezen op alleen hun eigen collecties en depots. De donaties hebben bijgedragen om de inspanningen die daarvoor nodig zijn te vergoeden. Daarnaast zijn de maakkosten van een tijdelijke tentoonstelling fors. Die kun je met een zeer beperkt aantal bezoekers als gevolg van de coronamaatregelen nooit terugverdienen. Er zijn daarom ook donaties aan musea toegekend om die financiële tegenvallers op te vangen.’

Muziekpodia

De Nederlandse muziekpodia ontvingen in totaal 2,5 miljoen euro. ‘Zij worden in Nederland over het algemeen met minder subsidie ondersteund dan theaters en musea en zijn daarom nog meer afhankelijk van publieksinkomsten’, legt Veerman uit. ‘Normaal gesproken organiseren deze podia muziekoptredens voor een staand publiek. Wij zagen daarom veel aanvragen binnenkomen om snel te kunnen omschakelen naar ‘seated concerts’. Met onze donaties werden onder meer stoelen en ander meubilair aangeschaft. Ook wordt er bij de poppodia nog weleens een biertje afgerekend met cash geld. Vanwege de veiligheid is er ook met steun van het Kickstart Cultuurfonds omgeschakeld naar contactloze betalingssystemen. Het zijn mooie voorbeelden van duurzame investeringen in zaken die veel langer meegaan dan het coronatijdperk.’

Makers

Producenten werden vanwege het uitbreken van het coronavirus afgelopen voorjaar genoodzaakt hun lopende voorstellingen stop te zetten. Ze zagen hun inkomsten direct opdrogen en teerden in op hun reserves. Voorstellingen die intussen voor het nieuwe seizoen in de maak waren, moesten bovendien aan de coronamaatregelen worden aangepast. De makers ontvingen hiervoor in totaal 4,8 miljoen euro. Veerman: ‘Zo werden onder meer de omzetting naar kleinere podiumsettings, wijzigingen in het decor, het vaker reinigen van kostuums en de aanpassing van voorstellingen naar de nieuwe actualiteit mogelijk gemaakt. Ook moesten voorstellingen worden ingekort omdat er bij kleine zaalbezettingen vaak meerdere voorstellingen op dezelfde dag gespeeld worden. Verder zijn er veel donaties toegekend als compensatie voor de veel lagere publieksinkomsten van makers. Zonder die compensatie waren hun theaterproducties niet rendabel en dus niet haalbaar geweest.’   

Samen door in 2021

Volgens Veerman heeft het afgelopen jaar een ding duidelijk gemaakt: ‘De veerkracht en vindingrijkheid van de culturele sector zijn enorm. En het zijn juist kunst en cultuur die mensen met elkaar verbinden, ze zijn daarmee onmisbaar voor onze samenleving. Het is mooi dat Kickstart Cultuurfonds nu als tijdelijk initiatief een extra bijdrage levert. Maar de bestaande, structurele regelingen zullen ook na het coronatijdperk echt hard nodig blijven.’ Kijkend naar de korte termijn benadrukt Veerman het belang dat ook het ministerie van OCW bij Kickstart Cultuurfonds aangesloten is. ‘Het ministerie heeft laten weten dat vanuit het tweede steunpakket voor de culturele sector 10 miljoen euro beschikbaar wordt gesteld aan Kickstart Cultuurfonds. Op basis van die impuls zullen ook de andere partijen in het fonds vanaf januari weer geld ter beschikking stellen. Zodat er opnieuw aanvragen gedaan kunnen worden voor bijvoorbeeld het opstarten of aanpassen van nieuwe producties en het veilig blijven ontvangen van publiek.’

volgend artikel