De muzikale verhalen van bajesklanten
De muzikanten en songwriters Rocco Ostermann en Wout Kemkens maakten al naam in het alternatieve rockcircuit met bands als Shaking Godspeed en Donnerwetter. Maar ze zijn óók de creatieve krachten achter het unieke muziekproject De Niemanders. Waarin ze de samenwerking aangingen met gedetineerden in diverse Nederlandse gevangenissen. Op muzikale wijze vertellen zij het vaak rauwe verhaal van deze bajesklanten. In veertien indringende songs, een podcastserie en liveoptredens binnen en buiten de gevangenismuren. Een gesprek met initiatiefnemer Wout Kemkens.
Hoe is het idee voor De Niemanders ontstaan?
‘Er stond een optreden gepland in de gevangenis in Arnhem. Tijdens een voorgesprek zeiden de medewerkers daar dat diverse bajesklanten ook muziek maakten. Of het geen leuk idee zou zijn om samen op te treden. We twijfelden, maar zijn toch met vijf van hen gaan repeteren. En het klikte. De reacties op ons eerste gezamenlijke optreden waren enthousiast, dus zijn we het er op meerdere afdelingen gaan doen.
Wanneer groeide het uit tot een project?
‘Andere gevangenissen kregen er lucht van. Of we daar ook wilde komen spelen. Maar bovenal was het heel vet om samen te doen. Want via de muziek kwamen we echt in gesprek met mensen die normaal gesproken onzichtbaar en onhoorbaar zijn voor de buitenwereld. En die veel meer verhalen hebben dan rondom hun delicten in de media staan. Muziek werd voor ons de sleutel naar deze mensen. Voor hen opende diezelfde sleutel de figuurlijke deur om hun verhalen en gevoelens buiten de gevangenispoorten te kunnen delen. Daar bleek enorme behoefte aan te zijn. En dus vonden Rocco en ik dat we er een serieus project van moesten maken.’
Hoe gingen jullie samen creatief te werk?
‘We gingen letterlijk met pen, papier en gitaren de gevangenis in. Daar stonden de instrumenten van de gedetineerden al opgesteld. We hebben samen muziekgemaakt, maar vooral heel veel gepraat. Waar gaat het mis in je leven? Hoe kom je in de gevangenis terecht? Hoe beleef je je tijd in detentie? Wat doet het met je? En wat zijn straks je perspectieven als je weer vrij bent? Het waren stuk voor stuk indringende verhalen. Het leidde tot spontane jams, stukjes muziek, flarden tekst. Mensen kwamen zelf met ideeën, eentje zelfs met een complete songtekst. Telkens gingen wij daarna naar de opnamestudio om al die ideeën uit te werken. Wekelijks gingen we heen en weer tussen studio en gevangenis. Een heel intensief proces. De plaat ‘De Niemanders’ is een organisch ontstane smeltkroes van verhalen en gevoelens. Rauw, als het gevangenisleven zelf. Maar ook een mooie kennismaking met mensen die zich nu meer gezien en gehoord voelen en meetellen in de buitenwereld.’
‘Een organisch ontstane smeltkroes van verhalen en gevoelens. Rauw, als het gevangenisleven zelf.’
Wat zijn de reacties na het uitkomen van de plaat?
‘Het heeft allereerst bij de mensen in de gevangenis heel veel voldoening en trots opgeleverd. Daarnaast is er veel media-aandacht. Waaronder een heel goede vier-sterrenrecensie in de Volkskrant <link>. Daarin wordt De Niemanders ‘een van de indrukwekkendste Nederlandse rockalbums van de laatste jaren’ genoemd. Dat is een enorm compliment. Voor ons, maar zeker voor de creativiteit en openheid van de gedetineerden waarmee wij hebben samengewerkt. En het levert hen dus weer positieve aandacht op van buiten de gevangenis. Dat is voor hun zelfbeeld en zelfvertrouwen ontzettend belangrijk.’
Hoe belangrijk was financiële ondersteuning voor jullie?
‘Zonder hadden we dit nooit gekund. Dan had het nooit de zeggingskracht, aandacht en impact kunnen krijgen als nu. Van meet af aan vonden wij dat dit grondig, intens en integer moest gebeuren. Juist omdat wij in de songs namens anderen spreken, namens de bajesklanten. We zijn blij met de bijdragen van onder meer het VSBfonds het Prins Bernhard Cultuurfonds. Het heeft ons in staat gesteld om niet alleen dit album maken, maar ook een serie podcasts waarin we nog dieper ingaan op de verhalen van de mensen achter de songs.’
‘We kwamen in gesprek met mensen die normaal gesproken onzichtbaar en onhoorbaar zijn voor de buitenwereld’.
Maak kennis met De Niemanders
Op 1 mei werd het muziekalbum ‘de Niemanders’ online gespresenteerd. Vanwege de coronacrisis ging de live releaseparty die dag niet door. Deze staat nu gepland op 17 september a.s. in Luxor, Arnhem. Koop hier je tickets.
Luister naar de muziek van ‘de Niemanders’ (Spotify)
Lees de 4-sterrenrecensie in de Volkskrant
Luister naar de podcast van ‘de Niemanders’ (Spotify)
Meer lezen? Een en Niemanders-CD, elpee of hoodie kopen? Kijk op niemanders.nl