De positieve legacy van rapper HELDERHEID
Ieder jaar vindt in de Rotterdamse wijk Feijenoord de finale plaats van de HELDERHEID-bokaal, een jaarlijks hiphop-evenement dat jongeren een podium geeft om hun verhaal te vertellen. De wedstrijd is een eerbetoon aan Breyten Muskiet, die als rapper HELDERHEID rond de eeuwwisseling naam maakte met positieve teksten als: ‘M'n streven is het realiseren van dromen, denk niet eens aan wat er is geweest, maar kijk naar wat er zal komen’ (uit ‘Progressie’). Breyten overleed op 7 april 2004 in zijn slaap aan een hartstilstand.
Moeder Joany Muskiet herinnert zich wat er de dagen na het overlijden van haar zoon gebeurde: haar huis stroomde vol met huilende jongeren die ze lang niet allemaal kende. Ze noemden Breyten hun vader en vertelden dat zijn bijnaam op straat ‘Help’ was. Langzaam werd de betekenis van haar zoon duidelijk. ‘Hij stond op tegen onrecht, probeerde jongeren te overtuigen hun school af te maken en leerde ze zich in te zetten voor hun wijk.
Goed gesprek
Breyten Muskiet werkte onder de naam HELDERHEID aan een rapcarrière. De naam verpakt zijn boodschap: Hoor Elke Les Die Een Reden Heeft En Ignore Dwaasheid. ‘Hij zou doorleren voor maatschappelijk werker’, vertelt Joany. ‘Toen hij vertelde dat hij rapper wilde worden, heb ik daar een goed gesprek met hem over gevoerd. Rap en hiphop stonden voor mij voor negativiteit en agressie. Hij zei: dan word ik de rapper met de positieve boodschap.’
Ontmoetingsplek
Moeder Joany besloot ‘zijn legacy’ voort te zetten. Als gospelzangeres trad ze regelmatig op in gevangenissen. Ze kende de verhalen en de achtergronden van kwetsbare jongeren. ‘We hebben een ontmoetingsplek ingericht. Met een barretje en een podium. Daar zijn de eerste open mics sessies georganiseerd. Jongeren mochten komen rappen, maar de insteek was en is nog steeds: geef je verhaal een positieve draai. In de teksten van de rappers en spoken word-artiesten komt geen geweld voor, geen vrouwonvriendelijkheid en geen gescheld.’
Ook naar scholen
Wat begon als een klein initiatief is inmiddels een beweging geworden, met verschillende voorrondes en een finale tijdens het HELDERHEID-festival op het HELDERHEID-plein (een sportveld vernoemd naar de rapper). De winnaar krijgt een bokaal en geld voor studio-opnames en een videoclip. Rappers komen allang niet meer alleen uit Rotterdam. ‘We hadden dit jaar Nadech, de eerste vrouwelijke rapper uit Limburg.’ VSBfonds onderteunt het sympathieke festival. ‘Zij hebben ons al eerder geholpen’, zegt Joany. ‘Het verhaal van Breyten en vooral de positieve beweging die daaruit voortgekomen is, spreekt hen aan. Het is niet alleen hiphop. We gaan ook naar scholen met ons project ‘Pesten is dwaasheid’.’
Positieve aandacht
Dit jaar moesten vanwege corona allerlei extra maatregelen worden genomen op het HELDERHEID-plein. Extra vergunningen, beveiliging, hekken. Toch kunnen zo’n 150 mensen aanwezig zijn. ‘Mijn moeder - Breytens oma - helpt mee met de catering’, vertelt Joany. ‘Mijn andere zoons en alle jongeren helpen ook mee. Ik zie dat onze beweging verschil maakt in de buurt. Ik ken genoeg jongeren die door positivisme de goede kant hebben gekozen. Hoe dat komt? Je geeft ze positieve aandacht.’ Op het plein is een monument onthuld ter nagedachtenis aan ‘de positieve rapper’ en zijn heldere boodschap.
I.v.m. de coronamaatregelen is de finale uitgesteld tot eind oktober. Blijf op de hoogte via www.helderheidbokaal.nl
Luister ‘Progressie’ van HELDERHEID op Spotify