‘Een buitenlandervaring levert zowel persoonlijke als maatschappelijke verrijking op’

Internationale ervaringen zijn waardevol voor jonge mensen en dragen positief bij aan onze samenleving. Of zij nu een wo-, hbo- of mbo-opleiding volgen of hebben gevolgd. Daarover zijn Annemarijn Boelen (projectleider Beurzen bij VSBfonds), Mariëlle van Es (teamleider Studiebeurzen bij de Universiteit Leiden) en Wouter van Blanken (docent op de verpleegkundige afdeling én internationaal coördinator bij mbo-onderwijsinstelling Zadkine) het roerend eens. Een gesprek over hun visie en ervaringen, het belang van beurzen en hun rol in het mogelijk maken van buitenlandervaringen.

Wat is de impact van een buitenlandervaring voor jonge mensen?
Mariëlle: ‘Wo- en hbo-studenten gaan meestal voor langere tijd naar het buitenland. Om er te studeren en hun kennis en ervaring uit te breiden, te verbreden en te verdiepen. Ze leren een andere taal en ontwikkelen tijdens hun verblijf een bredere blik op de wereld én op de Nederlandse samenleving. Wat zijn culturele, sociale en maatschappelijke verschillen ten opzichte van Nederland? Wat kun je ervan leren? Hoe kijk je vanuit het buitenland naar de samenleving waarin je bent opgegroeid? Hoe zijn diverse landen met elkaar verbonden? Al die kennis nemen ze weer mee terug naar Nederland. En naar hun verdere studie, hun loopbaan en in hun verdere leven.’

Wouter: ‘Voor de meeste mbo-studenten is zo’n buitenlandervaring veel minder vanzelfsprekend en eigenlijk altijd voor kortere tijd. Ze zijn namelijk jonger en hebben minder levenservaring. Ze hebben bijvoorbeeld nog nooit op kamers gewoond. Een kort verblijf in het buitenland is voor hen laagdrempeliger en te overzien. Maar de impact is er niet minder om. Het is een belangrijke stap naar meer zelfvertrouwen, zelfstandigheid en volwassenheid. Het kan ook bijdragen aan het krijgen van een meer onderzoekende houding. Zo gaat ook de wereld voor jonge mbo-studenten steeds meer open door een buitenlandervaring.’

Wat heeft VSBfonds Beurzen voor ogen?
Annemarijn: ‘De VSBfonds Beurs is er voor iedereen die graag naar het buitenland wil, voor een studie (hbo/wo) of andere ervaring (mbo). We willen jonge mensen belonen voor hun motivatie, doorzettingsvermogen en betrokkenheid bij hun omgeving. Daarmee maken we dromen waar en hopen we hen te stimuleren hun inzet voort te zetten. Kennis en ervaring opdoen in het buitenland verrijkt niet alleen henzelf, maar ook onze samenleving. Terug in Nederland dragen zij met hun inzet bij aan meer diversiteit, sociale verbinding en kansengelijkheid. Ze kunnen zelfs uitgroeien tot de toekomstige initiatiefnemers van maatschappelijke en culturele initiatieven. Waarmee ze bijdragen aan wat VSBfonds voor ogen heeft: een sociale, inclusieve en creatieve samenleving waarin mensen met verschillende achtergronden elkaar ontmoeten, inspireren en met elkaar verbonden raken. Een samenleving waarin iedereen eerlijke kansen krijgt om zelf vooruit te komen in het leven en er ook voor een ander te kunnen zijn.’

Hoe belangrijk zijn beurzen in het kader van buitenlandervaringen?
Mariëlle: ‘Beurzen voor wo- en hbo-studenten bestaan al heel lang. En ‘een tijdje naar het buitenland gaan’ gebeurt binnen deze groep ook regelmatig. Bij de Universiteit Leiden faciliteren en ondersteunen we bij stages, internationale uitwisselingen en meer. Al die buitenlandervaringen zijn heel belangrijk. Soms zijn ze een vast onderdeel van een studie, soms niet. In dat laatste geval bieden beurzen zoals de VSBfonds Beurs extra kansen voor studenten om zich buiten Nederland persoonlijk te ontwikkelen en nieuwe kennis, ervaring en inspiratie op te doen. Dat is dus iets heel anders dan vakantie vieren in Spanje of Griekenland. Overigens zien wij een tendens dat er jammer genoeg meer gesneden wordt in het beurzenaanbod. Des te mooier dat we al jaren kunnen rekenen op de beurzen van VSBfonds.’

Wouter: ‘Het fenomeen ‘beurs’ is in het mbo inderdaad nog vrij onbekend. De Erasmusbeurs was tot enige tijd geleden de enige. Ik juich het daarom toe dat VSBfonds sinds 2023 óók beurzen biedt waarmee mbo’ers de kans krijgen op een buitenlandervaring. Dat draagt ook bij aan de waardering voor en de imagoverbetering van de Nederlandse mbo’er. Robbert Dijkgraaf, de vorige minister van Onderwijs, heeft daar hard voor gestreden. Ook VSBfonds laat zien dat er geen onderscheid is tussen mbo-, hbo- en wo-studenten. Mbo’ers  vormen namelijk de grootste groep studenten in ons land en worden opgeleid voor beroepen die van cruciaal belang zijn voor onze samenleving. In dat kader is het doodzonde dat er in het onderwijs wordt gesneden en dat essentiële zaken zoals een Stagefonds onder druk staan. De politiek en de overheid zouden beter moeten weten.’

Wie komen voor een VSBfonds Beurs in aanmerking en hoe werkt de selectie?
Annemarijn: ‘Onze beurzen zijn er voor mbo-, hbo- en wo-studenten. Voorwaarde is dat hetgeen waarvoor ze de beurs willen inzetten geen onderdeel is van hun studie. Het gaat VSBfonds dus echt om de persoonlijke ontwikkeling van jonge mensen. En dat betekent dus ook dat de Nederlandse onderwijsinstellingen er een extra inspanning voor moeten doen. We zijn dan ook blij dat we inmiddels met 37 hbo/wo- en 18 mbo-onderwijsinstellingen samenwerken. Elke onderwijsinstelling heeft een vaste coördinator. Zij zijn voor zowel studenten als voor ons hét aanspreekpunt. En wat hen stuk voor stuk kenmerkt is hun enorme inzet. Met de Colleges van Bestuur sluiten we een samenwerkingsovereenkomst, waarin ook inspanningsverplichtingen staan. De onderwijsinstelling is bijvoorbeeld zelf verantwoordelijk voor de werving en selectie van studenten en leerlingen. VSBfonds geeft de kaders aan, stelt een selectie- en scoresysteem ter beschikking en ondersteunen met promotie- en wervingscampagnes en materialen. Verder monitoren wij de  prestaties van de onderwijsinstelling. Hoe is hun inzet, selecteren zij volgens onze doelen en kaders, enzovoort. Minstens zo belangrijk: voor de VSBfonds Beurs wordt niet geselecteerd op cijfers en studieresultaten. Het gaat ons om de motivatie en maatschappelijke betrokkenheid van de studenten. In 2025 reiken we 225 VSBfonds Beurzen uit: 140 aan hbo/wo-studenten en 85 aan mbo-studenten.’

Wat is jullie persoonlijke drive als beurzencoördinator bij een onderwijsinstelling?
Mariëlle: ‘Het is natuurlijk prachtig om jonge mensen zo’n unieke kans op een buitenlandervaring te bieden. Tijdens de selectie ontstaan vaak prachtige, inspirerende gesprekken waarin je soms hele nieuwe kanten en drijfveren van studenten leert kennen. De selectieprocedure is voor mij als coördinator intensief en kost veel tijd. Maar het is zó de moeite waard.’

Wouter: ‘Ook mijn drive is daarop gebaseerd. Daarbij zet ik mij in omdat, zoals gezegd, mbo-studenten het net zo goed verdienen om een mooie ervaring in het buitenland op te doen. Opvallend is overigens dat mbo-studenten en hun ouders soms terughoudend aankijken tegen zo’n beurs. Ze zijn niet gewend geld te krijgen. Ze vragen zich af: Is dit echt voor mij? En hoef ik later niks terug te betalen? Het gaat in sommige gevallen ook om gezinnen die bijvoorbeeld al flinke studieschulden hebben of de dupe zijn geworden van bijvoorbeeld de toeslagenaffaire. Het is dan aan mij om hen goed voor te lichten en vertrouwen te winnen tijdens de werving van kandidaten. Zodat ze de kans op een buitenlandervaring niet mislopen.’

Annemarijn: ‘Hieruit spreekt dus hoe belangrijk onze partnerschappen met onderwijsinstellingen zijn. En vooral met gedreven coördinatoren als Mariëlle en Wouter. Je hoort dat zij er veel extra inspanningen voor doen. Ze zijn echt onmisbaar, zij weten studenten rechtstreeks te bereiken. Voor de komende jaren willen we het programma graag uitbreiden en gaan samenwerken met meer mbo-instellingen. Wie nog niet met zijn of haar onderwijsinstelling bij VSBfonds Beurzen is aangesloten, nodig ik daarom van harte uit om met mij contact op te nemen. Samen bespreken we dan de mogelijkheden van een partnerschap.’

Lees volgende artikel