De aanvraag van... undergroundfestival Vulvaverse

Waarschuwing: in dit artikel worden zelfdoding en aanverwante zaken besproken.

Vulvaverse is een festival in Rotterdam dat draait om heavy muziek én activisme. Op 4 oktober vond alweer de vierde editie plaats van dit eigengereide undergroundfestival. En ja, VSBfonds ondersteunt Vulvaverse keihard. Een gesprek met initiatiefnemer Kim Hoorweg en Bas Jongmans, regioadviseur bij VSBfonds.

‘In 2022 zong ik en speelde ik bas in de band VULVA’, vertelt Kim. ‘Over onze videoclip van ‘Kill the baby’ ontstond flink wat ophef. Er werden in de Tweede Kamer vragen gesteld, door zowel de huidige partijleider Mirjam Bikker van de ChristenUnie als partijleider Chris Stoffer van de SGP. We maakten namelijk een fors statement tegen de antiabortusbeweging en gingen er met gestrekt been in. In al dat rumoer presenteerden wij ons album in de Arminiuskerk. Niet alleen wij, maar ook andere gelijkgestemde bands en artiesten stonden er op het podium. Daar werd het idee voor het activistische festival Vulvaverse geboren.’

Urgente bestaansreden
Er is volgens Kim in onze polariserende samenleving veel om je boos over te maken. ‘Geluiden tegen abortus laaien weer op. Sekswerk zit nog altijd in de taboesfeer. Terwijl eigen baas zijn over jouw lijf en leven een recht is. Tegelijkertijd rukt extreemrechts op en polariseert ons land. Ook daar willen we tegen vechten. Bovendien wordt lang niet iedereen gezien, steeds meer mensen kunnen niet volledig zichzelf zijn. Neem de queergemeenschap. Die voelt zich steeds minder veilig, met name ook op straat. Er zijn jongeren die vereenzamen, zelfmoord ligt steeds vaker op de loer. Het zijn thema’s die wij letterlijk en figuurlijk stevig aan de kaak stellen tijdens Vulvaverse. De bestaansreden van ons festival is super ernstig en urgent.’

Weg van de mainstream
En dus klinkt er tijdens Vulvaverse al vier edities lang snoeiharde, vuige muziek uit de volle breedte van de underground. ‘Diversiteit in de muziekscene is belangrijk, het moet een spiegel van de totale samenleving zijn’, aldus Kim. ‘Daarom blijven wij weg van de mainstream. Vulvaverse is bovendien veel meer dan alleen heavy muziek. Er zijn panels, discussies, goeie gesprekken en je kunt er terecht voor informatie. Het thema van onze laatste editie was zelfmoordpreventie. Binnen no time was de samenwerking met 113 geregeld. Samen met hen en het publiek hebben we tijdens het festival open, kwetsbare, diepgaande en indrukwekkende gesprekken gevoerd over zelfmoordneigingen. Waar komen ze vandaan? Hoe voelt dat? En wat kun je ertegen doen? Dat zo’n organisatie onmiddellijk aansluit, laat zien dat we serieus genomen worden.’

VSBfonds ondersteunt Vulvaverse
Het gaat hier over een type aanvraag die ze volgens regioadviseur Bas Jongmans niet dagelijks bij VSBfonds ontvangen. ‘Mensen uit de klassieke muziek en de theaterwereld weten ons wel te vinden om een donatie aan te vragen. Het bijzondere aan Vulvaverse is dat het op geheel eigen wijze streeft naar vernieuwing en verandering. Met een hard geluid tegen de heersende misstanden in onze huidige samenleving. Het past in onze ambitie om zoveel mogelijk verschillende soorten culturele initiatieven te ondersteunen met een sociaal-maatschappelijke focus. Vanuit ons beeld van een samenleving waarin iedereen gezien en gehoord wordt en meedoet.’

Compleet jezelf zijn
Ook is volgens Kim de muziekindustrie toe aan forse verandering. ‘Het is verworden tot een business vol excessen. Denk aan de heersende cultuur en systemen met daarin machtsmisbruik en grensoverschrijdend gedrag, waartegen veel te weinig actie wordt ondernomen. We hebben er het openingsgesprek over gevoerd tijdens de laatste editie van Vulvaverse. Ook vorig jaar al hadden we zo’n gesprek samen met onder meer Verinorm, dat onafhankelijk onderzoek doet naar grensoverschrijdend gedrag bij grote culturele en niet-culturele organisaties. Na de opening hebben we de longen uit ons lijf geschreeuwd tijdens een schreeuwritueel. Eerst even de frustraties eruit, dat werkt bevrijdend.’

Verandering vanuit ontmoetingsplekken
Kim benadrukt dat Vulvaverse ruimte biedt aan iedereen. ‘Iedereen is welkom. Punks, krakers, traditionele metalheads, pionierende queers en clubkids komen bij elkaar en dat is prachtig om te ervaren. En alle meningen en ideeën worden gedeeld. Zonder voorbehoud en vooroordeel. Denk wat je wil, wees compleet jezelf.’ ‘Dat is volgens Bas Jongmans precies wat VSBfonds weet te waarderen. ‘Vulvaverse is een prachtig voorbeeld van een ontmoetingsplek waar verschillende mensen samenkomen en verandering in de samenleving teweeg willen brengen. Eigen initiatief, van onderop. Ook steunen wij steeds nadrukkelijker initiatieven die strijden voor de gelijkheid en veiligheid van mensen die onterecht als ‘anders’ worden gezien.’

Radicale compassie
Bas raakt volgens Kim daarmee de essentie. ‘Wij geloven in radicale compassie en oprechte nieuwsgierigheid naar jezelf en naar anderen. Dat inspireert, maakt dat je van elkaar leert en dat je zelf en samen groeit. Dat staat ook in ons manifest. We hebben het beste voor met onze samenleving. Daar komen mensen bewust op af.’

Gemeente, fondsen en podia
‘Ook de gemeente Rotterdam snapt goed waar wij voor staan en draagt zijn steentje bij. Ze snappen waar wij voor staan, net als de fondsen. We vervullen een belangrijke behoefte onder jonge mensen. Verder kunnen we rekenen op het commitment van diverse Rotterdamse podia. Niet de mainstream verhuurschuren, maar geëngageerde podia zoals Roodkapje waar we onze pre-party hadden. En Worm, waar ons festival plaatsvindt.’ Bas Jongmans noemt dat een belangrijk pluspunt tijdens de beoordeling van een aanvraag. ‘Lokaal draagvlak is enorm belangrijk.’

Verdeling van financiële middelen
Wel vraagt Bas zich af hoe het kan dat makers en organisaties uit de alternatieve muziekwereld de weg naar financiering vanuit fondsen en overheidssubsidies nog niet altijd weten te vinden. ‘Onafhankelijkheid en geen bemoeienis van buitenaf zijn daarin wellicht belangrijk geweest. Maar tijden zijn veranderd en ik hoop dat we elkaar steeds beter weten te vinden. Immers, bij VSBfonds vinden we dat iedereen mee mag doen. En dat een juiste verdeling van onze financiële middelen daarvoor belangrijk is.’

Toekomstbestendige community
Bas vraagt Kim hoe die daar tegenaan kijkt. ‘Wij doen bewust subsidie- en donatieaanvragen. Alleen al omdat onze artiesten en medewerkers recht hebben op goede betaling voor hun inzet. Ook willen we de toegangsprijs laag houden, zodat we laagdrempelig zijn. Verder vraagt een festival als dit enorm veel van de mensen die het organiseren. Voor we het weten zijn we er 24/7 mee bezig en belanden we net als vele andere jongeren in een burn-out. Daarom willen we ons nog beter organiseren en een toekomstbestendige community bouwen. Daar is eenvoudigweg geld voor nodig. Ons toekomstplan is daarbij niet zozeer gericht op groeien in aantallen bezoekers, maar in meer zichtbaarheid en het bereiken van nog meer mensen.’

Beeld: Leah Wilhelmina