De Opening: start van het cultuurseizoen

Elk jaar in een andere stad, andere plaatsen kunnen aanhaken

In het laatste weekend van augustus vond in Apeldoorn De Opening plaats. Met de driedaagse opvolger van de Uitmarkt werd de start gevierd van het nieuwe cultuurseizoen in Nederland. Het gratis toegankelijke festival strijkt elk jaar neer in een andere stad en regio. Bovendien kunnen vanaf volgend jaar ook andere plaatsen in het land aanhaken en in hetzelfde weekend hun eigen culturele jaarprogramma presenteren.

‘De Uitmarkt startte in 1978’, vertelt Geerte Udo, bestuurslid van Stichting De Uitmarkt. ‘Decennialang werd in Amsterdam het landelijke startschot gegeven voor het nieuwe culturele jaar. Het was de feestelijke, vertrouwde presentatie van het culturele aanbod aan een groot publiek. Een weekend vol inspiratie waarmee ook ticketverkopen werden gestimuleerd. Door de jaren heen werd de exposure steeds groter, met onder meer landelijke tv-uitzendingen. We hebben het over de tijden waarin je online nog geen theaterprogrammeringen kon bekijken of artiesten kon volgen. Je toegangskaartje reserveerde en betaalde je bij de theaterkassa.’

Nieuwe vorm en aanpak
Door de oprukkende digitalisering is ook de culturele wereld sterk veranderd. ‘Vandaag de dag heeft elk podium en gezelschap hun eigen online platform’, legt Geerte uit. ‘Papieren programma’s en flyers maken steeds vaker plaats voor digitale varianten, sociale media hebben een groot bereik en je tickets regel en betaal je via je laptop of smartphone. Dus werd het tijd om na te denken over een nieuwe vorm en aanpak. Ook wilden we naast het trouwe, maar steeds ouder wordende publiek, meer jongeren trekken en de programmering vernieuwen.’

Lokale, regionale en landelijke etalage
En dus is er sinds 2024 De Opening. Een nieuwe formule die tot stand kwam na grondig onderzoek samen met culturele instellingen, steden, provincies, fondsen en tv-makers. Vorig jaar vond de eerste editie plaats in de vertrouwde hoofdstad, dit jaar was er een spetterende editie in Apeldoorn. ‘Door elk jaar een andere stad aan te doen, gaat De Opening voortaan het land in’, legt Geerte uit. ‘Je kunt er het aanbod met de grote namen zien, maar er wordt ook de verbinding gemaakt tussen publiek, podia, makers en gezelschappen uit de regio. Het bijzondere is dat de stad en de culturele instellingen zelf een groot deel van de organisatie, programmering en locaties regelen. Daarmee is De Opening écht de etalage van de lokale, regionale en landelijke cultuursector.’

Vieren en inspireren
En dus kon het toegestroomde publiek in Apeldoorn genieten van een veelzijdig en verrassend programma. ‘Met de uitreiking van de Musical Awards en optredens van Waylon, Tangerine, Rondé en Céline Janssen’, kijkt Geerte terug. ‘Maar óók met de concerten van negen Apeldoornse koren, de regionale urban scene, lokale bands, de kunstwerken van honderd Gelderse kunstenaars en heel veel meer. De kracht zit ‘m in het samen vieren van de seizoensstart. En in het inspireren van het publiek met het grote en brede aanbod dat Nederland rijk is. Daarbij is het belangrijk dat ook amateurkunst een podium krijgt. Omdat het samen maken, spelen en zingen zorgt voor verbinding tussen mensen. Bovendien mogen amateurkunstenaars en -gezelschappen enorm trots zijn, want zij maken onlosmakelijk deel uit van de Nederlandse cultuur.’

Maatschappelijke voedingsbodem agenderen
Kunst en cultuur over de volle breedte. Profs en amateurs. Lokaal, regionaal en landelijk aanbod. En samen met alle relevante partijen in de sector. Het komt volgens Geerte allemaal samen tijdens De Opening. ‘We laten zien dat kunst en cultuur dé voedingsbodem vormen voor het welzijn van mensen en voor maatschappelijke verbinding. Het ontspant, inspireert en verrast. Het moedigt creatieve ontwikkeling aan, zet mensen aan het denken, brengt mensen samen en biedt nieuwe perspectieven. Die essentiële functie van kunst en cultuur willen we dan ook nadrukkelijk agenderen bij de Nederlandse politiek en overheid.’

Groeien en aanhaken
Het enthousiasme van gaststad Apeldoorn, de optredende artiesten en het toegestroomde publiek zijn volgens Geerte een enorme stimulans om door te gaan. ‘Sterker nog, we hebben een helder groeiplan voor ogen. Volgend jaar is er een andere stad aan de beurt en kunnen ook andere plaatsen in het land aanhaken. Zij kunnen in hetzelfde weekend ook hun lokale en regionale culturele jaarprogramma op feestelijke wijze presenteren. De ‘hoofdstad’ van De Opening 2026? Die is nog niet bekend. Maar verschillende steden hebben hun interesse al gemeld.’

openingcultureleseizoen.nl

Fotograaf: Peter Lous

De Opening is een initiatief van Stichting De Uitmarkt en wordt gefinancierd en gesteund door het ministerie van OCW, provincie, gemeente, mediapartners, VSBfonds, VandenEnde Foundation en Fonds 21.